در قرآن مهدویت در حول سه محور بیان شده است: 1.حکومت صالحان و وراثت زمین
قرآن می گوید: “پس از تورات نوشته ایم که زمین را بندگان شایسته من به ارث می برند".2.ظهور حق و غلبه دین
قرآن می گوید: “او کسی است که پیامبرش را با هدایت (و دلایل آشکار) و دین حق فرستاده است تا آن را بر همه ادیان پیروز گرداند؛ هر چند مشرکان از آن ناخشنود باشند.”
این وعده خداوندی در پرتو حکومت امام مهدی (عج) محقق می شود. امام صادق(ع) فرمود:” به خدا سوگند، تأویل این آیه بعد از ظهور امام مهدی(عج) حاصل می شود. آن گاه که حضرت ظهور کند کافری و مشرکی باقی نمی ماند…".

3.استخلاف
قرآن می گوید: “خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده اند، وعده داده است که آنان را به یقین خلیفه روی زمین گرداند؛ آن گونه که به پیشینیان آنان خلافت بخشید و دین و آیینی را که برای آنان پسندیده است پا بر جا و ریشه دار سازد، و بیم و ترس آنان را به آرامش و امنیت مبدل کند؛ آن چنان می شود که تنها مرا می پرستند و چیزی را شریک من قرار نخواهند داد.” همان گونه که طبرسی در تفسیر این آیه بیان داشته است: از اهل بیت پیامبر(ص) روایت شده است که این آیه دربار ه مهدی از آل محمد(ص) است.(1) امام سجاد(ع) فرمود: به خدا سوگند آنان شیعیان اهل بیت پیامبرند، خداوند توسط اینها و به دست مهدی این امت این وعده را محقق می گرداند. همان مهدی ای که پیامبر(ص) فرمود: اگر عمر دنیا جز یک روز باقی نماند، خداوند آن روز را طولانی می گرداند تا مردی از عترتم که اسم او اسم من است، بیاید و زمین را پر از عدل و قسط کند؛ همان گونه که پر از ظلم و جور شده بود".کوتاه سخن اینکه این امور سه گانه غلبه دین، وراثت زمین و استخلاف هنوز به طور کامل محقق نشده است. اینها در پرتو حکومت مهدی موعود محقق می گردد. این آیات قرآنی بدون اینکه نامی از مهدی موعود برده باشد، به حکومت و ظهور آن حضرت اشاره دارد.

مهدویت خاصه
مهدویت خاصه به این معنا است که آن مهدی موعود و مورد بشارت پیامبر(ص) و جامه عمل پوشاننده به وعده الهی در مورد «استخلاف»، «حکومت صالحان» و «ظهور حق و غلبه دین اسلام» که در قرآن اشاره شده است آن فرد، فرزند امام حسن عسکری(ع) است. او در سال 255 هجری در «سامرا» متولد شد و اکنون از دیده ها پنهان است. و روزی به امر خداوندی ظهور خواهد کرد و جهان را از عدل و قسط پر می کند.

مبانی مهدویت خاصه
برای اثبات مهدویت خاصه بیان یک سری اموری مطرح است، این مبانی بدین شرح است:
1.ضرورت وجود امام
2.پذیرش روایات مربوط به امامان اثناعشر
3.پذیرش امامت امامان اثناعشراز طریق نصب
4.پذیرش روایات غیبت و ویژگی های امام مهدی (عج)

مهدی (عج)حاکم قرآنی:
حاکم قرآنی، حاکمی است که از هر جهت قرآن را می شناسد و بر بواطن آن آگاهی دارد و قرآن با تمام زوایای آن در زندگی او تجلّی دارد. ظهور آیات نورانی قرآن در سیرة حاکم قرآنی آنچنان مشعشع است که همة فعل و انفعالات حاکم را دربر می گیرد، استحقاق امام مهدی (عج) به عنوان حاکم قرآنی حکومت جهانی از جهات مختلف قابل اثبات است. یکی از آن جهات این است که آن حضرت از اهل بیت عصمت و طهارت (ع) بوده و هرچه در بارة استحاق آن ذات های مقدس رسیده باشد شامل حضرت مهدی (عج) خواهد بود و دیگر از جهت نصوص ویژه یی است که در بارة صلاحیت علمی و عملی آن حضرت وارد شده است. اما جهت اول استحقاق امام مهدی (ع) به عنوان حاکم قرآنی؛ حدیث ثقلین است که شیعه و سنی به سند و متن آن ایمان و اذعان دارند.

سیره مهدویت:
سیره سیاسی: در روایتی از امام باقر(ع) آمده است: به خدا سوگند! گویا می بینم که مهدی، میان رکن و مقام، با مردم به …سلطان جدید از آسمان بیعت می کند.(2) مقصود از سلطان جدید، شیوه ای تازه در ادارة حکومت اجتماع است که تاریخ بشر نظیر آن را درهیچ نوع از حکومت ها و دولت ها ندیده است؛ حکومتی در سطح کل جامعة بشر و به تمام معنا اسلامی و مطابق با تمدن و پیشرفت انسان.
سیرة قضایی: حضرت مهدی برای برقراری عدالت قیام می کند و برای اجرای این عدالت، به نظام قضایی استواری نیاز دارد؛ از این رو، حضرت از افرادی استفاده می کند که افزون بر تسلط کامل بر مبنای اسلامی و فقهی، از نظر پیشینه نیز کم ترین ایراد و اشکالی بر آنان نباشد.(3)
سیرة اقتصادی: روش امام مهدی در امور مالی حکومت، بر مبنای مساوات است و این همان روش پسندیده ای است که در زمان پیامبر گرامی اسلام(ص) وجود داشت. امام مهدی، بیت المال را ثروتی عمومی می داند که همگان در آن شریک هستند، به گونه ای که هیچ گونه تبعیض و امتیازجویی در آن راه ندارد و بخشش ثروت ها و زمین ها به کلی ممنوع است.
سیرة اعتقادی: کوشش امام (عج)، تطبیق درست و دقیق آموزه های قرآن بر مسائل حیات بشری و مشخص کردن حد و مرزهای واقعی احکام اسلام است. در حقیقت در آن دوران، دین و مذهب به سوی هدف اصلی هدایت می شود و جهت گیری و حرکت مذهبی، در راه سعادت و رفاه و تعالی انسان قرار می گیرد.
سیرة اجتماعی: امنیت اجتماعی، امنیت در بخش های گوناگون زندگی اجتماعی را در برمی گیرد؛ یعنی امنیت در بخش های اقتصادی، سیاسی، دفاعی، فرهنگی و … امنیت اجتماعی زمینه ساز همه فعالیت های درست و مفید اجتماعی و شرط لازم رشد و تکامل خود و جامعه است. امام مهدی پدیدآورندة امنیت اجتماعی است؛ امنیتی که بشریت در تمام دوران تاریخ خود مانند آن را ندیده است. رسول خدا(ص) در این باره به حضرت زهرا(س) فرمود: خداوند از نسل امام حسن(ع) و امام حسین(ع) شخصی را بر می انگیزد که دژهای گمراهی را می گشاید و دل های سیاه قفل خورده را تسخیر می کند.(4) در آن زمان، روابط نامشروع، مشروبات الکلی و رباخواری از بین می رود. مردم به عبادت و اطاعت رو می آورند و امانت ها را به خوبی رعایت می کنند. اشرار نابود می شوند و افراد صالح باقی می مانند. (5)

شفاعت کننده امت:
در مناقب خوارزمی به نقل از «سعد بن بشیر» از امیرالمؤمنین(ع) آمده است که پیامبر اکرم(ص) فرمودند: من در کنار حوض (کوثر) بر شما وارد می شوم و تو ای علی ساقی آن، و حسن دفاع کنندة از آن، و حسین دستور دهنده، و علی بن حسین (کسی) که به سوی آن قدم می نهد و محمد بن علی، ناشر رحمت حقّ، و جعفر بن محمد سبقت گیرنده، و موسی بن جعفر احصاکنندة تعداد دوستداران و دشمنان و سرکوب کنندة منافقان، و علی بن موسی زیور و زینت مؤمنان، و محمد بن علی اهل بهشت را به درجاتشان می رساند، و علی بن محمد برای شیعیانش خطبه خوانده حورالعین را به شیعیان تزویج می کند، و حسن بن علی چراغ روشنی اهل بهشت، و مهدی شفیع آنها در روز قیامت است.

منبع: مهدی رشیدی مهرآبادی، مهدویت از منظر قرآن.www.shoma-weekly.ir