معروف های اخلاقی:

1- یتیم نوازی

2- صبر بر مصیبت

3- خوش برخوردی

4- ارج نهادن به پیش کسوتان

5- احترام به واردین در مجلس

6- عفو و گذشت

یتیم نوازی

خداوند در قرآن کریم به پیامبرش دستور میدهد: فَأَمَّا الْيَتيمَ فَلا تَقْهَرْ پس یتیم را هرگز خوار و رانده مساز.سوره ضحی آیه 9

در این سوره خداوند چند امر را به پیامبر (ص) تذکر میدهد و در قبال آن از حضرت میخواهد که یتیم را  نوازش کند.  أَ لَمْ يَجِدْکَ يَتيماً فَآوي‏ وَ وَجَدَکَ عائِلاً فَأَغْني‏ وَ وَجَدَکَ ضَالاًّ فَهَدي‏ آیا تو را یتیم نیافت پس جای و پناه داد؟ و تو را گمشده یافت و هدایت کرد ، و آیا تو را یگانه زمان و تنها نیافت ، پس جهانی را به دورت جمع نمود؟و باز تو را فقیر (الی الله) یافت (به دولت نبوت) توانگر کرد (و نعمت رسالت عطا نمود).سوره ضحی آیه 8-7-6

صبر بر مصیبت

وَ لَنَبْلُوَنَّکُمْ بِشَيْ‏ءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَ الْجُوعِ وَ نَقْصٍ مِنَ الْأَمْوالِ وَ الْأَنْفُسِ وَ الثَّمَراتِ وَ بَشِّرِ الصَّابِرينَ. و حتما شما را به اندکی از ترس و گرسنگی و کاهشی از مال ها و جان ها و محصولات ( درختان ، یا ثمرات زندگی از زن و فرزند ) آزمایش خواهیم نمود و شکیبایان را مژده ده. سوره بقره آیه 155

در آیه کریمه راه موفقیت در آزمایشها پایداری و صبر است.

خوش برخوردی

یکی از اخلاقهای خوب و معروف اخلاقی، برخورد خوب با مراجعین و کسانی که با انسان برخورد دارند (حالا آن شخص خوب باشد یا بد).

در قرآن کریم می‌فرماید:

سلیمان وقتی حرف آن حیوان (مورچه که به اطرافیان خود گفت: بروید که لشکر سلیمان شما را زیر پا نگیرید زیرا آنها خوب نمی‌فهمند) را شنید خندید و ناراحت نشد:  حَتَّي إِذا أَتَوْا عَلي‏ وادِ النَّمْلِ قالَتْ نَمْلَةٌ يا أَيُّهَا النَّمْلُ ادْخُلُوا مَساکِنَکُمْ لا يَحْطِمَنَّکُمْ سُلَيْمانُ وَ جُنُودُهُ وَ هُمْ لا يَشْعُرُونَ تا آنگاه كه به وادى مورچگان رسيدند مورچه‏ اى [به زبان خويش] گفت اى مورچگان به خانه ‏هايتان داخل شويد مبادا سليمان و سپاهيانش نديده و ندانسته شما را پايمال كنند8فَتَبَسَّمَ ضاحِکاً مِنْ قَوْلِها وَ قالَ رَبِّ أَوْزِعْني‏ أَنْ أَشْکُرَ نِعْمَتَکَ الَّتي‏ أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَ عَلي‏ والِدَيَّ وَ أَنْ أَعْمَلَ صالِحاً تَرْضاهُ وَ أَدْخِلْني‏ بِرَحْمَتِکَ في‏ عِبادِکَ الصَّالِحينَ سلیمان از سخن او تبسّمی کرد و خندید و گفت: «پروردگارا! شکر نعمتهایی را که بر من و پدر و مادرم ارزانی داشته ای به من الهام کن ، و توفیق ده تا عمل صالحی که موجب رضای توست انجام دهم ، و مرا برحمت خود در زمره بندگان صالحت وارد کن!»سوره نمل آیه 19- 18.

ارج نهادن به پیش کسوتان

وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهاجِرينَ وَ الْأَنْصارِ وَ الَّذينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسانٍ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ وَ أَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْري تَحْتَهَا الْأَنْهارُ خالِدينَ فيها أَبَداً ذلِکَ الْفَوْزُ الْعَظيمُ

و پیشگامان نخستین از مهاجران و انصار ( آنهایی که پیش از هجرت پیامبر صلّی اللَّه علیه و آله به مدینه ایمان آوردند ) و کسانی که با نیکوکاری از آنها پیروی کردند ، خدا از آنها خشنود است و آنها از خدا خشنودند ، و برای آنها بهشت هایی آماده کرده که از زیر ( ساختمان و درختان ) آنها نهرها روان است و برای همیشه در آنجا جاودانه اند این است کامیابی بزرگ. سوره توبه آیه 100.

در این آیه مسلمانان صدر اسلام به لحاظ فعالیت آنها به سه گروه تقسیم شده‌اند:

1-   پیشگامان در اسلام و هجرت

2-  پیشگامان در نصرت پیامبر (ص) و یاری مهاجرین

3-  متأخران که راه آنان را ادامه داده‌اند

احترام به واردین در مجلس

یکی از معروفها رعایت دیگران در مجلس یعنی رعایت ادب در مجلس است.

سوره مجادله آیه 11.

عفو و گذشت

در قرآن کریم سوره آل عمران آیه 134.

از مفهوم آیه بر میآید که انفاق کنندگان و کسانی که کظم غیظ میکنند و مردم را میبخشند اینها کسانی هستند که خداوند آنها را دوست میدارد و معلوم است کسی که خداوند او را دوست بدارد سرنوشت خوبی در پیش دارد.

منبع : معروف‌ها و منکرها، (با رویکرد قیام امام حسین (ع) )،نویسنده: رضا کاظم لو، انتشارت: پروانه سفید، چاپ اول، قزوین، 1394، ص 19.