عنوان: سیرۀ سیاسی پیامبر
استاد راهنما: سرکار خانم ساره شیخی
پژوهشگر: سمیه محمدی یکتا

این پژوهش با عنوان «سیره سیاسی پیامبر اعظم» به دنبال بررسی و پاسخ‌گویی به این سؤال است که سیرۀ سیاسی پیامبر اعظم، در مسائل داخلی و خارجی چگونه بوده است؟ در مسائل تربیتی، معرفی الگوهای موفّق یکی از بهترین شیوه‌های تربیت است. لذا فرضیۀ نگارنده در این پژوهش این است که با شناخت شرایط سیاسی خاص پیامبر و نوع بهره‌گیری ایشان از آن شرایط، بهتر می‌توان با شخصیت آن پیامبر بزرگوار و مواضع ایشان آشنا شد و الگو قرار داد، تا در راستای آن، پیامبر به عنوان الگوی دینی و سیاسی جامعۀ اسلامی معرفی شود و همگان با شخصیّت ایشان و نحوۀ برخورد ایشان در مسائل سیاسی آشنا شوند. محدودۀ این تحقیق، زندگی سیاسی ایشان بعد از بعثت تا پایان عمر شریف ایشان است. این تحقیق نمایی روشن از اداره حکومت اسلامی توسط پیامبر را ترسیم می‌کند که بر پایه عدالت، آزادی و قانون‌مداری بود و ایشان در سیاست خارجی، برای ترویج حکومت اسلامی نیز ابزار خاصی داشتند، دعوت ایشان مسالمت‌آمیز و بر اصل عدم درگیری استوار بود. ولی در عین حال نظام قدرتمندی ساختند و تمام قوای نظامی روز را در آن فراهم کردند که بر معنای آیه نفی سبیل که همان عدم نفوذ کفار بر حکومت اسلامی است، جامه عمل بپوشانند. این پژوهش مشتمل بر چهار بخش کلی است که ادوار مختلف زندگی پیامبر را ترسیم می‌کند. بخش اوّل شامل کلیات است که در برگیرندۀ کلیات تحقیق، مبانی و مفاهیم و نمایی کلی از زندگی پیامبر پیش از بعثت است. بخش دوم به ساختار سیاسی حکومت نبوی اختصاص دارد. علّت اختصاص دادن فصلی به این عنوان، بررسی سیرۀ سیاسی پیامبر مبتنی ‌بر این پیش فرض است که پیامبر اعظم دارای سیرۀ سیاسی بوده‌اند. برای اثبات این امر، باید ساختار حکومت نبوی واکاوی شود زیرا اگر حکومت نبوی شاکله‌های اصلی یک حکومت واقعی را نداشته باشد، دیگر نمی‌توان به بررسی سیره سیاسی حضرت پرداخت. از این‌رو این فصل‏، مقدم بر فصول دیگر گشته است. از آن‌جایی که می‌توان تمام شئون سیاست را به دو بخش داخلی و خارجی تقسیم کرد. بخش سوم به سیاست داخلی و بخش چهارم به سیاست خارجی ایشان تعلق گرفته است. بررسی در این سیره به ما نشان می‌دهد که حکومت پیامبر با هیچ یک از حکومت‌های فعلی منطبق نیست. اگرچه تا حد زیادی حکومت الهی در قالب جمهوریت عملی می‌گردد و قید اسلامیت تا حد زیادی جمهوری اسلامی ایران را به حکومت پیامبر شبیه ساخته، ولی با توجه به اینکه پیامبر به سر چشمه وحی متصل بوده و امدادهای غیبی دریافت می‌کردند، نمی‌توانیم حکومت جمهوری اسلامی را مصداق عینی آن بدانیم، اگرچه شباهت‌های زیادی دارد. منابع به کار رفته در این تحقیق، بیشتر تاریخی و بعضاً تحلیلی و تفسیری هستند، که در آن از منابع معتبر و مستند در راستای اغنای علمی مطالب استفاده شده است. از کتب تاریخی استفاده شده در این تحقیق می‌توان سیره النبی اثر ابن هشام به ترجمه سید هاشم رسولی محلاتی و تاریخ یعقوبی اثر احمد بن اسحاق یعقوبی به ترجمه محمد ابراهیمی، و … را نام برد و از کتب تحلیلی نیز می‌توان به پیامبری و انقلاب، پیامبری و جهاد، پیامبری و حکومت نوشته جلال الدین فارسی، فروغ ابدیت نوشته آیت الله جعفر سبحانی، پیامبری و آیین نبرد تألیف ژنرال مصطفی طاس اشاره کرد. شیوۀ جمع‌آوری مطالب فیش‌برداری و کتابخانه‌ای و هم‌چنین استفاده از مقالات سایت‌های معتبر علمی بوده، نتیجه کلی حاصل از این تحقیق بدست آمدن شناخت عمیقی نسبت به حاکمیت پیامبر و الگو قرار دادن ایشان در مسائل سیاسی است.
واژگان کلیدی: پیامبر اسلام، سیره، سیاست، سیرۀ سیاسی.