آیات و روایات متعددی درباره عظمت و جایگاه ماه مبارک رمضان وجود دارد و از روایات چنین استفاده می‌شود که آثار این ماه در هیچ یک از یازده ماه دیگر نیست. برای مثال فرموده‌اند: کسی که روزه بگیرد، دعایش مستجاب است. کسی که روزه بگیرد، مهمان خداست. کسی که روزه بگیرد، خود خدا مزد اوست. (کافی/ج6ص63) حال سؤال این است آیا آثاری که در روایات آمده برای همه روزه‌داران است؟ یعنی هر کس که روزه بگیرد، دعایش مستجاب است؟ هر کسی که روزه بگیرد، ملائکه با او مصافحه می‌کنند و خود خدا مزد اوست؟

جواب این است که روزه بر سه قسم است و هر قسم یک اثری دارد: روزه عام، روزه خاص و روزه خاص‌الخاص. روزه عام این است که شخص روزه‌دار از آن چیزهایی که روزه را باطل می‌کند و بزرگان در رساله‌های عملیه نوشته‌اند خودداری می‌نماید. آن وقت این روزه یک آثار حداقلی دارد؛ مثلاً موجب سلامتی بدن است، زکات بدن شمرده می‌شود و موجب تخفیف گناهان و نجات از عذاب الهی است.

روزه خاص چیست؟ روزه خاص این است که شخص ضمن پرهیز از مبطلات روزه، اعضا و جوارحش هم از گناه پرهیز می‌کند؛ مثلاً چشم او هم روزه است و به نامحرم نگاه نمی‌کند. زبانش هم روزه است و دروغ نمی‌گوید، غیبت و یا فحاشی نمی‌کند. پایش روزه است و در هر مجلسی حاضر نمی‌شود. گوش‌هایش هم روزه دارد، یعنی به موسیقی گوش نمی‌دهد.

آثار روزه خاص چیست؟ این‌گونه روزه اثرش همین است که یک نمازش، ثواب هفتاد نماز در ماه‌های دیگر را دارد. روزه این افراد است که سپری برای آتش جهنم می‌شود و تمام گناهانش آمرزیده می‌شود و صفای قلب می‌آورد.

امام باقر علیه السلام به جابر فرمودند: ای جابر! هر کس وارد ماه رمضان شود و روزهایش را روزه بگیرد و شب‌زنده‌داری نماید و زبان و چشم و دیگر اعضایش را از گناه باز دارد، چنان گناهانش آمرزیده می شود که گویی تازه از مادر متولد شده است. (من لا یحضره الفقیه/2/98)

حالا شخص روزه‌دار در طول روز چقدر غیبت، تهمت، فحاشی و چشم‌چرانی می‌کند، آن وقت می‌خواهد آثار معنوی روزه هم برایش لحاظ و دعایش مستجاب شود!! این‌طور که نمی‌شود. انسان باید یک مقداری خودش را کنترل کند تا بتواند مورد عنایت خاصه حضرت حق قرار بگیرد.

▪ روزه خاص‌الخاص

قسم سوم از روزه، روزه خاص‌الخاص است و این خیلی مهم است؛ یعنی شخص علاوه بر آن‌که از مبطلات روزه پرهیز می‌کند و اعضای بدنش را از گناه حفظ می‌کند. بر قوه وهم و خیالش هم تسلط پیدا کرده و قلبش نیز از غیرحق روزه دارد. پیوسته متوجه حق است و نه‌تنها معصیت نمی‌کند، بلکه فکر معصیت هم نمی‌کند. او غرق خداست؛ چنان‌چه پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم درباره امیرالمؤمنین علیه السلام می‌فرماید: علی، غرق در خداست. (بحارالانوار/39/313)

این قسم از روزه است که خوابشان عبادت، نفس کشیدنشان تسبیح، عملشان مقبول و دعایشان مستجاب است. بعضی از افراد، همه ثواب‌ها را برای همه روزه‌داران ثابت می‌کنند؛ در حالی‌که این‌طورها نیست. درست است که خدا ارحمن‌ الراحمین است، ولی عادل، حکیم و قهار هم هست.

 مقام مؤمن:

بندگان خدا و روزه‌داران واقعی طبق روایات به این درجه می‌رسند که «المؤمن ینظر بنورالله»؛ (بحارالانوار/7/323) یعنی مؤمن با نور خدا می‌بیند. من دیده‌ام بعضی اشخاص را که در اثر رعایت تقوا و پرهیز از گناه، گذشته و آینده را می‌دیدند. در قرآن می‌فرماید: «إنّ الله اشتری من المؤمنین أنفسهم و أموالهم بأنّ لهم الجنّة»؛ (توبه/111) یعنی خدا خریدار است، حال آیا ما هم فروشنده هستیم؟ همین روزه گرفتن، صدقه دادن، احسان به فقرا، دست‌نوازش بر سر بچه یتیم کشیدن، نماز شب خواندن در دل شب این‌ها متاع ماست و جالب این‌جاست که با نعمت‌های او همه این کارها را انجام می‌دهیم، با این حال خدا از ما می‌خرد!! بنابراین با کمال اطمینان به در خانه‌اش برو، او قبول می‌کند و می‌خرد.

شاید کسی بگوید که من فلان گناه را کردم و خدا چطور مرا می‌بخشد؟ در جواب باید گفت چه کسی است که معصیت نکرده است؟ برادران!‌ همه در نزد حق روسیاهیم، لکن خدا بخشنده است؛ به‌خصوص در وقت افطار.

زمانی که سر سفره افطار نشستی، شروع به دعا بکن و اول هم به یاد امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف باش و بعد برای خودت دعا کن. مطمئناً خدا می‌بخشد، خدای خوبی داریم و به جان امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف قسم، که با کریمان کارها دشوار نیست.

خداوند به همه ما توفیق مرحمت نماید تا از روزه‌داران حقیقی باشیم.

منبع: www.ofoghhawzah.com(تهیه و تنظیم: علی‌اکبر بخشی)